• Wilczy Szaniec | Wolfsschanze | Wolf's Lair

Lokalizacja i budowa

Dlaczego na Kwaterę Hitlera
wybrano właśnie Gierłoż?

Decyzje o budowie Wilczego Szańca podjęto w 1940 roku, a konkretnie 27–29 sierpnia, gdy płk Rudolf Schmundt – szef adiutantury Hitlera, dr Fritz Todt – minister uzbrojenia i amunicji, mjr Gerhard Engel – adiutant Hitlera – przeprowadzili rekonesans lasu Gierłoskiego, dobrze rokującego jako teren na przyszłą kwaterę. O lokalizacji kwatery w tym miejscu zadecydowały następujące względy: Kętrzyński las znajdował się w pobliżu granicy ze Związkiem Radzieckim. Miało to duże znaczenie psychologiczne (Plan Barbarossa przewidywał atak przeciwko ZSRR). Prusy Wschodnie były jednym z najbardziej ufortyfikowanych okręgów III Rzeszy. Na jego obszarze znajdowało się wiele twierdz (Giżycko, Toruń, Kłajpeda, Pilawa) i tzw. rejonów umocnionych z okopami przeciwpancernymi i zasiekami z drutu kolczastego.

wilczy szaniec budowa OT

Obszar, wybrany na kwaterę, położony był w dużym oddaleniu od arterii komunikacyjnych, w starym mieszanym lesie, stanowiącym całoroczną naturalną osłonę obiektów. Rozciągające się na wschód od kętrzyńskiego lasu Wielkie Jeziora Mazurskie stanowiły naturalną przeszkodę przed wojskami lądowymi.

inne kwatery i centrale dowodzenia

Podawana w wielu przewodnikach ogólna liczba zatrudnionych od 3000 do 5000 osób wydaje się być mocno zaniżona. Prof. F. Seidler w monografii o F. Todzie podaje, że w programowych założeniach, przy budowie głównej polowej kwatery Hitlera pod Kętrzynem przewidywano zatrudnienie 50 tys. osób (20, s. 352). Peter Hoffmann w liście do autora niniejszego przewodnika informuje, że 20 lipca 1944 roku (dzień zamachu na Hitlera) w kwaterze pracowało około 5 tys. robotników. Autor niniejszej publikacji – mimo powszechnie rozpowszechnionych pogłosek o zatrudnianiu przy budowie kwatery Hitlera jeńców wojennych i robotników przymusowych – nie znalazł w dostępnych materiałach źródłowych dokumentów potwierdzających tę opinię.

Lokalizacja Kwatery na starych mapach

Jeśli popatrzeć na stare mapy Kętrzyna, okolic oraz całego regionu tej części Prus Wschodnich, to lokalizacja w otoczeniu naturalnych przeszkód terenowych wydaje się być oczywista. Warto jednak zwrócić uwagę na o wiele mniejszą w ówczesnym czasie sieć dróg i połączeń – co z kolei było łatwiejsze do kontrolowania w przypadku ewentualnych ruchów wojsk.

Uwaga – poniższe mapy to duże pliki i nie zalecamy otwierania ich na urządzeniach mobilnych. Lokalizacja Wilczego Szańca została na nie naniesiona w celach poglądowych, a mapy pochodzą z serwisu igrek.amzp.pl